Restauratie ijzeren perronkappen Leeuwarden

Constructieve veiligheid

Samen met ProRail, NS, Monumentenzorg Leeuwarden, Hûs & Hiem monumentenadvies en Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed werkten we aan het restauratie-ontwerp. In het ontwerp hebben we de balans gezocht tussen het behoud van het monument en de constructieve veiligheid. Dat betekent dat we minimalistische aanpassingen hebben doorgevoerd voor een duurzame en levensbestendige constructie. Na grondig onderzoek naar de werking van de bestaande constructie hebben we onzichtbare maatregelen in de fundering kunnen treffen. Hierdoor konden we de krachtswerking zo aanpassen dat we het monument constructief veilig konden behouden. Daarnaast hebben we ook alle installaties voor de perronkappen opnieuw ontworpen, inclusief een nieuwe spoorkruising voor de hemelwaterafvoer.

Innovatieve oplossingen voor onverwachte uitdagingen

In de gietijzeren kolommen van de originele constructie bleken veel gaten te zitten. Vanwege de spanningsconcentratie rondom deze gaten konden we niet met de rekentechnieken voor metalen constructies aantonen dat de kolommen behouden konden blijven. We hebben een rekenmethode opgesteld (op basis van testen uitgevoerd door TU/e) waarmee dit wél kan. Verder ontdekten we door onze onderzoeksmethode dat de profielen niet van staal, maar van welijzer en smeedijzer zijn. Hierna hebben we een lasontwerp ontwikkelt dat het herstel van deze onderdelen mogelijk maakt. Ook ontwierpen we een funderingsmethode waarmee we de bestaande houten palen konden hergebruiken en tegelijk houtrot in paalkop door droogstand konden voorkomen. Hiermee zijn we circulair en bespaarden we uitvoeringstijd en -kosten.

Historie in stand

De originele constructie heeft een historische waarde. Station Leeuwarden heeft namelijk het enige nog functionerende sikkelspant van Nederland. De historische waarde van het station blijkt echter ook uit sporen die de tijd heeft achtergelaten. Zo ontdekten we dat er gebroken kolommen zijn vanwege een verzetsdaad bij het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog. Ook is er tijdens de uitvoering een tijdcapsule gevonden met berichten van de postbeambten en een conducteur die tijdens de bouw op het station werkzaam waren!

Het doel van de restauratie was dan ook om de originele constructie zo veel mogelijk te behouden en zo de historische waarde in stand te houden. Daarom hebben we in opdracht van NS het kleuronderzoek voor de perronkappen uitgebreid naar het stationsgebouw. De nieuwe kleurstelling van gebouw en perronkappen wordt naar aanleiding daarvan gebaseerd op de oorspronkelijke kleurstelling in 1904. Voor kleur-historisch onderzoek werkten we samen met kleur-historisch onderzoeker Lut Gielen.