Hanzelijn: landschappelijke inrichting

Na jarenlange voorbereiding is het eind 2012 een feit geworden: de Hanzelijn verbindt Lelystad via Dronten en Kampen met Zwolle. De 50-kilometer lange spoorlijn doorkruist zeer diverse landschappen: de oude polders bij Hattem en Kampen en het ‘nieuwe land’ van Oostelijk Flevoland. Movares leverde zowel landschapsontwerpen als de engineering van D&C contracten voor de nieuwe Hanzelijn.

 Daarnaast fungeerde Movares bij de totstandkoming van de landschapsplannen als intermediair tussen gemeenten en ProRail.  Door ProRail werd Movares in alle planfasen betrokken, van tracébesluit tot het maken en realiseren van de landschapsplannen Lelystad, Dronten en Drontermeertunnel. ProRail en Movares trokken samen op met maatschappelijke partners: Waterschap, Gemeenten, Staatsbosbeheer en Provincie. Deze bundeling van expertise had meerwaarde voor de omgeving.

Bij de realisatie van de Hanzelijn hebben de betrokkenen buiten de grenzen van het spoorproject gekeken. Dus verder dan de grenzen van het tracébesluit dat meestal stopt bij de spoorsloten. Een spoorlijn die dwars door landschappelijk gebied wordt aangelegd, werpt meestal barrières op voor flora en fauna. De spoorlijn tast een aantal landschappelijke kwaliteiten aan en doorsnijdt waardevolle natuurgebieden. Toch kan een spoorlijn ook zeker kansen creëren voor de omgeving cq. het omliggende landschap, door aanleg van (extra) natuurcompensatie, ecologische voorzieningen (oevers,poelen, paaikommen), EHS (Ecologische Hoofdstructuur) en recreatieve verbindingen, als fiets-/wandelpaden, parkeerplaatsen, waterpartijen en bos.

De Hanzelijn is hier een illustratief voorbeeld van. Door de aanleg van deze spoorlijn tussen Lelystad en Zwolle hebben deelgebieden een nieuwe betekenis gekregen. Diverse terreinen werden vanuit landbouw en/of stedelijk groen omgevormd tot ecologisch waardevol gebied, en/of als openbaar toegankelijk gebied. Het grondoverschot wat vaak optreedt bij projecten van deze omvang is bij de Hanzelijn onopvallend verwerkt. Bij de aantakkingen op de bestaande spoorwegen in Hattem en Lelystad zijn de gronddepots specifiek vorm gegeven, in de Hanzestrook in een recreatieve uitkijkheuvel.

Het ontwikkelen van landschapsplan(en), het maken van bestekken en het toezichthouden op de uitvoering door 1 partij (Movares) had grote voordelen. De in het verleden gemaakte afspraken werden goed geborgd. Door veelvuldig overleg met zowel ProRail, Gemeenten, en (onder)aannemer met korte communicatielijnen was een goede uitvoering verzekerd en werd bij de uitvoer aan het esthetische aspect niets ingeboet en de plannen binnen de geplande periode en budget uitgevoerd.